„Naucz mnie robić to samodzielnie” – to zdanie, które idealnie definiuje pedagogikę Marii Montessori. Jej założenia mają pomagać w rozwijaniu indywidualnych cech osobowości dziecka, w formowaniu prawidłowego charakteru, zdobywaniu wiedzy, umiejętności szkolnych, jak i współdziałania. Zgodnie z nią, małemu człowiekowi należy zagwarantować możliwość samodzielnego działania – odpowiednio do jego wieku i umiejętności. Aby proces wychowania przebiegał prawidłowo, również rodzice powinni zachowywać się wobec swojej pociechy w sposób przemyślany, korzystając z założeń systemu montessoriańskiego.

Metoda Montessori to system wychowawczy dla dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym, stworzony przez włoską lekarkę Marię Montessori. Pedagogika Montessori pomaga w rozwijaniu indywidualnych cech osobowości dziecka, w formowaniu jego prawidłowego charakteru, zdobywaniu wiedzy, umiejętności szkolnych i współdziałania. Metoda ta oparta została na założeniu, iż każdy człowiek w momencie narodzin otrzymuje trzy dary natury. Pierwszy z nich to zmysł poznania świata, polegający na spontanicznym przyjmowaniu bodźców z otoczenia. Drugi dar to wrodzona tendencja do samorozwoju. Trzeci z kolei, to trwające przez pewien czas zdolności rozwoju umiejętności ruchu czy mowy.

Metoda Montessori zakłada, że dzieci w tym samym wieku, często znajdują się na zupełnie różnych poziomach rozwoju. Wszystkie są, jednak ciekawe świata, mają zainteresowania i pasje. Wychowanie w tej metodzie powinno zapewniać im odpowiednie otoczenie, w którym to mogą swobodnie pracować z wybranymi przez siebie materiałami. Wrodzona chęć do uczenia się i ciekawość świata, sprawia że nauka ich nie męczy, a raczej zachwyca i czyni szczęśliwymi. Wychowanie dziecka w tej metodzie zapewnia dziecku szansę na swobodny rozwój, jednocześnie bardzo duże wsparcie ze strony rodziców i opiekunów. W pedagogice stworzonej przez Montessori to dziecko jest najważniejsze, a rodzic jest jego pierwszym i najważniejszym pedagogiem. Dowodami na skuteczność tej metody są dzieci, z którymi autorka metody współpracowała, jak również te, które obecnie uczęszczają do przedszkoli i szkół prowadzonych w duchu wychowania Montessori.

Propozycje wychowania Montessori w edukacji domowej

Rodzice powinni wspierać i zachęcać do samodzielności swoje dziecko już od najmłodszych lat życia. Być może pewne czynności mogą wydawać się błahą sprawą, jak np. otwieranie i zamykanie drzwi przez naszą pociechę, jednak w rzeczywistości to bardzo ważny krok dla jego rozwoju. Takie praktyczne ćwiczenia pozwalają oswoić się dziecku z otaczającym światem i poznać sposób działania przedmiotów domowego użytku. Raz nabyta umiejętność korzystnie będzie wpływać na rozwój innych umiejętności, jak np. samodzielność w otworzeniu szafy i wybór ubrania.

Chcąc wprowadzić zasady wychowania w duchu Montessori, należy pamiętać, że nasze dziecko cały czas nabywa nową wiedzę z środowiska, które go otacza i w którym się porusza. Dom, w którym mieszkacie przystosuj, więc w taki sposób, aby było w nim niezależne. Zapewnij mu, jak najwięcej okazji, do tego aby mogło myśleć, działać, podejmować decyzje czy okazywać emocje. Zasady, które powinny przyświecać otoczeniu dziecka to porządek i estetyka. Miejsca, w których będzie bywać nasz maluch, (pokój, łazienka, jadalnia) powinny być zaprojektowane w taki sposoby, aby przebywający w nim maluch, znajdował na każdym kroku ”wsparcie”. Pomieszczenia domu muszą, więc być bezpieczne, dostosowane do małego wzrostu, zapewniając łatwy dostęp.

Dziecko powinno mieć dostęp do materiałów sensorycznych, które pozwolą mu poznawanie kolorów, dźwięków, smaków, wagi czy temperatury. Ważne jest, aby od najmłodszych lat brało udział w praktycznych czynnościach życia codziennego, jak np. nakrywanie do stołu, sprzątanie czy podlewanie kwiatów. W momencie, gdy nasz maluch pozna dostatecznie swoje zmysły, emocje i codzienne obowiązki, wówczas jest w pełni gotowy do rozpoczęcia nauki czytania, pisania, liczenia, które dominuje w wychowaniu przedszkolnym. Co więcej, w trakcie wykonywania ćwiczeń, nie możemy ograniczać naszej pociechy limitem czasowym. Musi ono pracować we własnym tempie.

Małemu człowiekowi należy dać możliwość samodzielnego działania – odpowiednio do jego wieku i umiejętności. Pozwól, więc dziecku wykonać zadanie pod Twoim nadzorem, po zademonstrowaniu mu, jak należy to zrobić oraz zabezpieczeniu miejsca do jego potrzeb i możliwości. Ciekawą lekturą dla rodziców, którzy poszukują zabaw edukacyjnych jest Metoda Montessori w domu autorstwa Cotte Delphine Gilles, która dostępna jest w sprzedaży Księgarni Internetowej PWN. Przeczytamy w niej najważniejsze zasady metody Montessori, dowiemy się jaka jest rola dorosłego w wychowaniu dziecka, a także czym jest wolność i dyscyplina oraz jak powinno wyglądać domowe otoczenie dziecka. To zbiór 80 ciekawych ćwiczeń dla rodziców, którzy pragną uczestniczyć w zabawach rozwijających zmysły, koncentrację i pewność siebie ich dzieci.